donderdag 5 januari 2012
Rwanda Baby!!
maandag 22 december 2008

We zijn weer van ziekenhuis verkast, deze keer naar de dienst Gynéco-Obstétrique in Hôpital Central. De dienst wordt gerund door Prof. Dr. Leke, gevreesd door iedere resident (dokters in opleiding) en student. O wee als je iets verkeerd doet, direct ‘une garde supplementaire’ aan uw been (en ze doen al 1 op 5 wachten, wat inhoudt dage zomaar eventjes 35 uren achter elkaar werkt)!
We hebben eerst op de afdeling (hospitalisatie) A gewerkt. Onze dag zag er als volgt uit: alweer veeeeeel te vroeg opstaan, want om 7 uur moeten we al in het ziekenhuis present zijn. Naar de zaal gaan om uw patiënten te onderzoeken, alles neerschrijven in het dossier. Wat rondlummelen tot 9 uur want dan is het ronde; dat wil dus zeggen dat àlle studenten en alle residenten die verantwoordelijk zijn voor de zalen toeren. Het komt erop neer dat we met 30 man ons iedere keer de kamer moeten inwringen. En als je dan al een beetje vanachter staat hoor je helemaal niets van wat er van voor gebeurt. Iedere student stelt om de beurt zijn patiënt voor aan de hele groep: wat de klachten zijn die dag, wat het klinisch onderzoek heeft aangetoond enz. De dokter stelt eventueel nog wat vragen, het verder beleid wordt besproken en dan op naar de volgende patiënt! De donderdag is het grote ronde, zowel van service A als service B, dit is zo mogelijks nog erger: nu toeren er minstens 40 personen mee. Totaal nutteloos eigenlijk dat ze het zo aanpakken, want ge kunt toch absoluut niet meevolgen met wat er vanvoor gebeurt, ge zijt eigenlijk meer bezig met op te letten dage niet vertrappeld wordt
Na de ronde volgt dan voor de studenten een uurtje les en daarna kunnen we vertrekken waarheen we willen: ofwel naar de consultations externe (gynaecologische consultaties) ofwel naar het operatieblok. Alweer werd ik tijdens de consultaties met dezelfde problematieken geconfronteerd. Mensen die geen geld hebben om medicatie te kopen, mensen die veel te laat op consultatie komen.. Er was bijvoorbeeld een vrouw die binnenkwam met als klacht al meer dan 6 maanden pijn in de linkerborst. Als ze haar uitkleedde kreeg ik direct een emotionele dreun: tepel ligt open, etterend, erboven een ulceratie van 3 cm diameter: borstkanker graad IV. Ge beseft direct: geen redden meer aan. Daim, als arts sta je daar volledig machteloos tegenover, dat is een verschrikkelijk gevoel. ’t Enigste wat de dokter dan zei (ze nemen hier geen blad voor de mond): ‘tu vas mourir’ Pfioe, dan ben ik toch eigenlijk blij dat ik arts wordt in belgië, hier in afrika wordt je zó vaak met onmacht geconfronteerd, en daar sta je dan met al je studies en je kennis: de patiënt heeft toch geen geld om de therapie te betalen, of ze komen veel te laat naar het ziekenhuis..
Een ander voorbeeld, minder schrijnend maar toch: een vrouw die vertelde ooit een dijbeenfractuur te hebben opgelopen; ze had geen geld om de operatie te betalen (450 000 CFA), als gevolg moet ze nu de rest van haar leven met krukken rondlopen.. Dat kan je u toch in België helemaal niet voorstellen he..
Keb gelukkig ook wel grappige consultaties meegemaakt: een vrouw, die al twee kinderen had, komt naar de dokter omdat ze al meer dan een jaar te proberen om kinderen te krijgen en dat het niet meer lukt. Op de vraag hoeveel keer ze ongeveer vrijt zegt ze: ‘bijna nooit, haar man heeft 3 vrouwen en is bovendien meestal op reis naar Douala, dus ze krijgt hem niet te vaak te pakken voor een nachtje stomende sex. ‘Il faut faire comment? Je suis perdu’ Hij heeft haar eerst proberen duidelijk te maken dat het de kwaliteit is die er toe doet, en niet de kwantiteit – iets dat hier in afrika nog niet echt is doorgedrongen. Maar nee, ze moest en zou nog een kind krijgen. De dokter heeft vervolgens een schone oplossing op consultatie voorgesteld: dat ze haar maar ne minnaar moet zoeken als ze dan toch een kind wil. Ha! Ze ging er serieus over nadenken, want ze moest écht nog een kind krijgen ‘ Mais docteur, je vais trouver cet homme où?’ Khad het gevoel als de dokter had gezegd dat ie wel wat spermacellekes kon leveren, ze ‘t niet ging geweigerd hebben!
De volgende patiënten, een koppel, kwam ook voor infertiliteit op consultatie. Na veel tierlantijntjes kwam het deruit dat het wel driingend werd, want hij wilde dat zijn vrouw zwanger was zodat ze konden trouwen. (Dat gebeurt hier meestal, ten eerste is het een bewijs dat ze vruchtbaar is, ten tweede moeten ze hier zowiezo lang wachten om te trouwen – vaak hebben ze al 3 kinderen of meer – omdat de man een serieuze bruidsschat bij elkaar moet zoeken voor de trouw kan doorgaan). De dokter heeft gewoon gezegd dat god wacht tot ze getrouwd zijn voor hij hun met kinderen wou zegenen, en daarmee was de kous af.
En nu mijn liefste stuk: bevallingen! De laatste week van mijn stage heb ik voltijds op de bevallingskamer doorgebracht. Omdat vrouwen nu eenmaal vaker ’s nachts bevallen hebben we, na een dag overdag te werken, 3 wachten achter elkaar gedaan; efkes ons ritme omgeswitcht. En het was de moeite!! Ik heb echt heel veel bevallingen gezien, heel veel normale bevallingen, ook een bevalling van een tweeling, verschillende vaginale stuitbevallingen. Super!! Allemaal zonder epidurale verdoving (gebt al geluk in België als ge der eens eentje zonder ziet bevallen in het ziekenhuis). ’t Ziet er alleszins heel goed te doen uit, kben benieuwd alsek der zelf voorsta.. De vroedvrouwen (ondanks allerlei schrikverhalen) zijn redelijk vriendelijk voor de patiënten, behalve als ze teveel neuten, dan zeggen ze weleens iets als ‘ne commence pas à crier, ce n’est pas encore le temps pour crier!’

Uiteindelijk heb ik 3 bevallingen zelf gedaan, echt dat was helemaal de max! Kdenk niet dak ze vlug ga vergeten.. Mijn eerste was een primipara, waar de vroedvrouwen de perineumsteun uiteindelijk hebben moeten meehelpen (ze is uiteindelijk toch nog ingescheurd). Mijn tweede verlossing was echt een hele lieve madam. Nadat het hoofdje met verschillend draaien maakte (kging aan ma kunnen zeggen dak dan toch een écht sterrekijkerke had bevallen, maar de baby was mij voor) istie der toch in de juiste positie uitgekomen, de schoudertjes ontwikkelen (serieus trekken, zeggen de vroedvrouwen) en floep daar was ie: nen schat van nen jongen, 3930g en helemaal in vorm om de wereld te veroveren! Mijn derde bevalling was een moeilijke, het kindje wou niet gemakkelijk indalen, en ook de schouders ontwikkelen ging niet gemakkelijk; uiteindelijk is het kindje eruitgekomen met een gulp bloed erachteraan: de navelstreng afgescheurd. Uiteindelijk bleek de navelstreng nog geen 20 cm lang te zijn. De kortste dat de vroedvrouwen ooit al gezien hadden! (Keb trouwens ook een hele lange navelstreng gezien: de eerste stuitbevalling dak zag was met een driedubbele omstrengeling)
De gemiddelde leeftijd ligt hier trouwens heel laag, 17-18 jarigen die hier komen bevallen is heel normaal, zelfs een meisje gezien van 13 jaar die bevallen is – ze had amper maar haar regels en werd direct zwanger gemaakt, op straat waarschijnlijk - ze was een weeskind. Ze had ook geen geld om haar bevalling te betalen, dus werd ze op de arbeidskamer vastgehouden tot ze haar rekening kon betalen – verschillende dagen zonder moustiquaire voor haar kindje, zonder dokterbezoek.

En ook hier weeral op de dienst, veel problemen met toestellen: de reanimatiekarren die niet verwarmen, een couveuse die er staat die niet werkt. Er was bijvoorbeeld een vrouw aan het bevallen van 29-weken prematuur. Belangrijk voor zo’n kindje als ’t geboren wordt is reanimatie en vooral: warmte. Ze wisten al uren dat die mevrouw ging bevallen, maar toen ik toekwam ’ s morgens, en ze juist begon te bevallen stond er helemaal niets klaar toen het kindje eruitkwam. Ik heb er mij over ontfermd, maar als de kar nie werkt dan werkt de kar niet, en een prematuurke die onderkoeld is superslecht. Uiteindelijk hebben ze de couveuse naar het andere eind van de kamer versleurd (omdat het stopcontact daar wél werkte) en hebben we het kindje toch iets kunnen opwarmen, ondertussen al zeker 20 minuten na de bevalling. Ge ziet, ze kunnen hier echt wel slordig met levens omspringen. Ik ben echt kwaad in mijn binnenste dat ze daar soms zó licht mee omgaan.
Ik heb tijdens deze periode ook heel veel neonaatjes opgevangen: leven ingeblazen, ne keer onderboven aan de voetjes houden, op de rug kloppen, eventueel reanimeren; met mijn mond de slijmkes uit de longen zuigen, wegen. Nadien als ’t goed gaat, oneindig veel kleertjes aantrekken: pamperdoeken mutsje schoentjes onderlijfke broek en een veel te groot hemdje. Yep, ik ben al helemaal getraind! :)

zondag 7 december 2008

Enkele losse flodders…
Bonzoer tout le monde! Deze keer vanalles en nog wat, wat we ’s avonds hebben uitgestoken, in een ‘rustiger weekend’, tussen de lijntjes door.. Veel plezier!
Verjaardag Raphael
Raphaël jarig! Alhoewel het hier in Kameroen absoluut niet de traditie is om verjaardagen te vieren hebben we 't met hem toch wel gedaan. (vaak als we naar de geboortedatum vragen bij patiënten krijgen we 't jaartal te horen, dan met een beetje sjanse nog de maand, maar den exacte datum is soms niet voor de hand liggen: "ergens op 't einde van de maand")
We zijn naar zijn stulpje geweest, nadien vis gekocht langs ‘t straat waar ze er aan het grilleren waren; en dan op café gaan opsmikkelen. Superleuk! Voor cadeau kreeg hij een grote lat chocolat njammies, een cadeau waar ge alle afrikanen heel veel plezier mee doet ('t zijn hier allemaal zoetemondjes zullu)
Naar de couturier
Overal in 't stad hier zijn er om de haverklap kleine naaizaken te zien waar mensen hun kledij laten maken. eerst moet je zelf je stof gaan kopen op de markt of in een winkeltje (hier hebben ze er tientallen in het quartier 'briquetterie' van de muselmannen. Zoals je kan zien is er veeel te veel keuze!
Ze kopen zelf stof op de markt (gemiddeld 5000 CFA), en dan kiezen ze bij de couturier of couturière een modelleke uit dat ze dan naaien voor hen. Hier een voorbeeldje van een zaak waar we zijn langs geweest met Raphaël:
Echt nen superknoddige naaier :)
Derna nog overheerlijke couscous gaan eten in een restaurantje ergens achter de moskee. 600 CFA!
Yoghourt
Hier in Kameroen maken ze yoghourt in een emmer, dus dat moesten wij ook eens proberen he! Met water, en een plastiekzak poedermelk – mengen, warm water en een potteke yoghourt derbij (voor de bacterietjes). Derna voor een ganse nacht in de kast met veel doeken derover zodat het schoon warm blijft.
De volgende morgen roeren; suiker, nootmuskaat en vanille-essence derdoormengen, aflengen met nog wat water en klaar is kees! Een emmer vol, ofte 6 flessen overheerlijke yoghourt voor geen geld!
Een plonsje!
Ook nkeer met Nicolas gaan zwemmen in club Noah. Wanneer wij er waren kwam er juist een gezin toe: papa en zijn 7 deugnieten. Helaas was de grond in ’t zwembad overal diep en kon echt geen enkel kindje zwemmen. Kunt ge u inbeelden, ’t was dus een gejoel van jewelste! Nu en dan kinnekes die wat kopje onder gingen, schreeuwen, zwembandjes aan en uit, toch wat trappelen langs de boord.. Gelukkig waren wij ook in de buurt om wat met ze te spelen en ze vast te houden, hoe dat die papa ’t alleen gered zou hebben alleen wetek ook nie! Anne heeft geprobeerd wat zwemles te geven maar ze spartelden liever wat in ‘t rond
De jongste van de bende mochtek op babysitten - wanneer de papa en anne en nicolas bezig waren met de rest- zodattie nie pardoes het zwembad zou binnenplonsen. De stakkerd stond te rillen van de kou, gelukkig had moeder goelie nog een handdoekske in de buurt
Zoals altijd als we besluiten te gaan zwemmen begint het op ’t einde van de middag plots te stortregenen. Hihi, dan moeten we vlug kleren bij elkaar zoeken en in de taxi springen! Gelukkig is het hier nooit koud, een regenbuitje is zelfs deugddoend!
Afrikaans koken
Vanessa heeft ons ’t een en ’t ander bijgeleerd qua afrikaanse keuken. Een van onze toppers is ‘coc’. ’t Is een saus van geplette pindanoten met fijngesneden bladeren derin (ge voelt u echt een koe, ’t is precies gelijk gras :p ) maar heeeel heel lekker!
Pindanoten pletten in de molen
Uitjes, look en kruiden fijnmalen met onze gesofisticeerde keukenstenen
Gesneden 'coc' toevoegen aan de pindasaus
En smullen maar!
Ge etet samen met couscous: maismeel samen met warm water, heel goed roeren en klaar is kees. Weeral een schitterende oefening voor de biceps:
Vanessa doet het alleen, wij moeten het met twee forceren!
Als afscheid van Nicolas zijn 2-weekske hier hebben we een bbq georganiseerd voor iedereen Raphaël, Salome, Brice, Jozef, Vannesa, Nadesh.. onze Kameroenese vrienden ’t Was echt heel gezellig met iedereen samen dat we hier hebben leren kennen.
Zelf brochetjes gestoken, op de bbq grillen en dan buikje vol, samen met nog wat gefrituurde plantins njam! Der was een hele bende aanwezig en bovendien waster nen trouw naast ons deur aan de hang, waar we later op de avond nog eens zijn langsgeweest. Toffe avond!
Ons terras met ingebouwde bbq! Ge ziet ook een stukske van ons uitzicht
Vlechtjes
Verpleegster Clarysse van de fondation heeft zich over mijn coupe ontfermd. Kben samen met haar 4 pakken vals haar gaan kopen en daarna meegegaan naar haar huis – op de moto langs allerlei steile wegelkes naar beneden aan een rotvaart brrrrr!! Samen met al haar buurvrouwen (’t hebben der 4 aan meegeholpen!) hebben ze mijn haar in echte rastavlechtjescoupe omgetoverd in 3 helse uren. Keb afgezien zullu, ’t was superwarm, en ze waren langs 3 kanten superhard aan mijn kop aan ’t trekken (parce que mes cheveux glisse beaucoup): pijnpijn!! Maar ’t is een heel leuk resultaat, en haar twee zoontjes hebben mij goe geëntertaind ondertussen, echte deugnietjes.
Derna samen met de professor van zwitersland, Nicolas, Moise de policemen (nen bonk van ne kerel, maar heel sympathiek), Clarysse en haar man gaan eten in au bois d’eben. Keb er een heeeeeeeeerlijk sappig stukske biefstuk met frietjes gegeten, ja zo eentje dat smelt in uw mond. Waw, dat deed deugd!!
Biyem Assi
Keb ook nog eens Dr. Mani gaan opzoeken in Hopital de Biyem Assi om haar nog een som geld te geven voor haar projecten met patiënten.. Dankzij mijn eerste gift konden ze een goeie bloeddrukmeter kopen, en dossiers om de patiënten beter op te volgen.. We zijn nog eens gaan kijken naar de wekelijkse opvolging van de diabetesconsultaties die iedere donderdag plaatsvinden. Nog foto’s getrokken met de diabetespatiënten, met haar en met mij en honderduizend dankjewels voor de gift (want dat zijn ze hier niet gewend)
Bij mijn volgend bezoek zal ik haar de glucosemeters van papa geven. Ondertussen heb ik al verschillende dokters een meter gegeven, waar ze allemaal echt vree content mee waren! Papa ne dikke merci, want da’s hier echt een groot cadeau, die machientjes hier kosten veel geld, dus zo eentje cadeau geven zorgt ervoor dat ze hun diabetespatiënten nu met glycemieën kunnen opvolgen!
Maison Blanche
De eerste avond samen met de ouders van Anne, haar broer, een professor van zwitserland, Nicolas en Salome gaan eten in Maison blanche: als je binnenkomt wordt ge zowel van links als rechts bestormd door vrouwen die hun vis aan jou willen verkopen. Eerst dus rondkijken en één van de kraampjes kiezen (of de persoon volgen die u ’t meest derangeert). Dan een van de soorten vis uitkiezen (ze hebben bar, makero, sol, machueron enz enz), onderhandelen over de prijs (want als we met verschillende een vis kopen moeten ze toch wel een schone korting geven he!), en als ’t allemaal gelukt is aan tafel gaan uitblazen! Een halfuurke wachten tot de vis goed gegrilleerd is, handjes wassen in de emmer en smullen maar..
Standje waar ge vis kunt uitkiezen, achteraan de ovens waar ze de vis grilleren
Eerst handen wassen in de emmer, en dan eten. Met een frisse pint bier erbij ge ziet het, de maten zijn hier anders dan in belgie: standaard 0,65 l!
’t Was heel gezellig, voor verschillende mensen de eerste keer met handen eten/brielen ;)
Derna zijn ouders van Anne en broer naar huis gegaan, en hebben wij met de rest nog een stapke in Yaoundé gezet: der was juist een Bikutsi-festival. Een soort festival gelijk bij ons, behalve dat het publiek op 10 meter van het podium blijft staan, heel bizar. Er werd op het podium heel wat gezongen, en vooral veel gedanst: in een ongelooflijk tempo werd er met de poep en de borsten geschud; amai, ze konden er wat van! Als topper van de avond was het een optreden van Lady Ponce. Die is hier echt razend populair. Op ieder feestje dat we zijn worden steevast al haar liedjes derdoor gedraaid. Kzal het jullie nog laten horen alsek weer thuisben!
Mont Fébé
In de laatste week van het bezoek van anne’s ouders hebben we nog eens de mont fébé beklommen, ’t was nie van de poes dus een kleine ruggesteun kon geen kwaad!
Genoten van het mooie uitzicht over de stad Yaoundé en na de zware inspanningen, in de volle zon vlug een grote cocktail gaan drinken in een van de sjiekere hotels van de stad, vlak op de berg: hotel mont fébé (waar we in het begin van onze 3 maanden ook eens zijn gaan zwemmen).
Derna nog een trap beklommen met méér dan 100 treden (mama anne heeft ze geteld maar kbent alweer vergeten) om het kleine museum te bezoeken met kameroenese kunst in: echt mooi, ’t doet mij nbeetje denken aan de Mayacultuur. Kzal jullie met enkele foto’s laten meegenieten!:
Verjaardag anne Hiep Hiep Hoeraaaaaaa
Jippiee verjaardag vieren daar hebben we taart voor nodig he! We zijn naar de beste bakker van ’t stad gereden met de taxi ‘Acropole’, altijd als je daar passeert met de taxi komt je een geur van croissants en versgebakken brood tegemoet en nu gaan we ’t eens gaan checken.
Uiteindelijk zijn het allerlei verschillende gebakskes geworden: ’t was helemaal nie gemakkelijk om te kiezn, want ze hadden veeel te veel verschillende soorten en ze zagen der allemaal suuuperlekker uit! Look for yourself!
Marriages
Jamai, t'is duidelijk 't seizoen van de huwelijken: in 4 weken tijd zijn we maar liefst op 3 huwelijken uitgenodigd! 't Ging in stijgende lijn: bij het eerst waren we op de afterparty uitgenodigd de zondagavond (bij de buren). ' t Tweede huwelijk, van de neef van Nadesh zijn we naar het groot feest gegaan de zaterdagavond. En bij het derde huwelijk, van de broertje van Roland waren we tot onze grote verbazing gewoonweg de eregasten! (we zaten gewoonweg dichter bij het bruidspaar dan hun eigen familie)
De neef van Nadesh trouwde 29 november, en wij waren ook uitgenodigd. Echt een gi-gan-tisch trouwfeest. Het ging door in het oude vlieghavengebouw, en er waren meer dan 500 genodigden, zot gewoon.
Eerst wast toekomen rond 21u, een aperitiefke drinken, daarna kwamen de bruid en bruidegom binnengeschreed, ze deden nen hele toer de zaal rond om zich te showen.
’t Was heel goed georganiseerd, met van die organisators die in ’t begin het programma van de avond in de micro doorgeven, en de vele bruidsmeisjes (oudere meisjes, rond de 20 jaar) die al de taken op zich namen. Derna, na verschillende lange speechen van de organisator en de papa’s van het koppel werd het buffet plechtig geopend (dan was het ondertussen al 23u gepasseerd). Keb mij echt overeten, zooveel dat er te proeven was! Derna een danske; zoals ik al verschillende keren eb gemerkt tijdens een avondje uit is het hier precies de gewente dat iedereen na het einde van een liedje de dansvloer verlaat, en alster een nieuw begint weer de dansvloer opgaan; in plaats van gewoon te blijven staan dansen! Een beetje bizar, magow.
Na verschillende dansjes werden de cadeaus aan de bruid en bruidegom gegeven. Wij zijn op zn beurt ook met onze cadeau naar hun toegegaan, een grote pak cote d’or mignonettes in verschillende smaken! Derna weer een paar danskes en dan – om 2u- het moment supreme (volgens mij althans): het aansnijden van de bruidstaart hoera hoeraaaa!!! Iedereen kreeg een partje van de mierzoete taart en ook een beetje champagne- dat ze heel heel zuinig schonken, kijk maar naar mn slokje:
En dan eindelijk: dansennnn!!! Goed met onze poep gezwaaid, en ons nog eens goed gesmeten; het bruidspaar kwam ook nog doopsuikerkes ronddelen, da’s hier waarschijnlijk de gewente bij een trouw.
Ons derde huwelijk, met de jongere broer van Roland. We kwamen binnen en we werden tot onze verbazing in het eerste 'cadre d'honneur' neergepoot; gewoon vlak naast de bruid en bruidegom! 't Was een kleinder huwelijksfeest dan het vorige, en ook gezelliger. Het verloop van de avond was ongeveer hetzelfde als het vorige: Buffet - Dansen - Cadeautjes - Taart allemaal in goede banen geleid door de mannen van de organisatie en de bruidsmeisjes.
Het bruidspaar, skoon ee!! Allebei in 't wit
De bruidstaart njjjjjjaaaammieees!!!
We hebben wederom met ons gat geschud, deze keer superlekkere taart gegeten en weer een doos cote d'or mignonnetjes cadeau gedaan (hopelijk is dit de laatste trouw, want onze voorraad is nu op!)
Sinterklaas
Daim zeg, keb heel de tapijt chocola gemist thuis :s Gelukkig ebben we nog een kindersupriske gevonden in de winkel en hadden we nog een klein beetje cote d’or chocla in huis. Alzo mijn feestontbijt zag er als volgt uit:
Samen met Rebekka hebben we tijdens de dag- volgens de Zwitserse traditie ‘grittibänz’ gemaakt: klaaskoeken popjes.
Iedereen maakt en versiert zijn eigen figuurke met deeg en rozijntjes en chocola; en ’s avonds wordt alles dan gezamelijk opgesmuld. Keb mijn Afrikaans vrouwtje een rok gegeven vól chocola njammm!! (- z'is nogal heel zwart uitgevallen, efkes de oven uit het oog verloren)